Klima Sistemlerinin Seçimi
Klima sistemlerinde seçim, tesisat mühendisliği tasarım ve uygulamasının en önemli aşamasını oluşturur. Bunun için konusunda uzman, deneyimli, bilgili olmak ve modern çağın gerektirdiği teknolojik imkanlardan faydalanabilmek gerekir.
Sistem seçimi birçok parametreye bağlı olup seçim kriterlerinde öncelik projenin durumuna bağlı değişkenlik göstermektedir. Yatırımcı, satın almayı yapan kişi, proje müellifi gibi farklı konumlardaki kişilerin öncelikleri değişkenlik göstereceğinden seçim kriterlerinin önceliği de proje bazında değişiklik göstermektedir.
Konfor :
Sistem seçimindeki en önemli nokta konfor faktörüdür. Seçilecek sistem; değişen dış hava koşullarına göre iç ortamda beklenen sıcaklık, nem oranı, taze hava miktarı, ses seviyesi gibi konfor şartlarını sürekli istenen değerlerde tutabilmelidir.
İlk Yatırım Maliyeti :
Gün geçtikçe artan rekabet koşulları ve kaynakların kısıtlı olması yatırımcıyı düşük maliyetli seçimler yapmaya zorlamaktadır. Bu sebeple satın almayı yapacak kişiler için çoğu zaman ilk yatırım maliyetinin düşük olması öncelikli kriter konumundadır.
İşletme Maliyeti :
Enerji (elektrik) sarfiyatı işletme maliyeti için çok önemlidir. Dolayısıyla ilk yatırım maliyetine ek olarak işletme maliyeti de çok önemli bir kriterdir. İlk yatırım maliyeti düşük seçilmiş bir sistemin işletme maliyeti yüksekse toplam maliyet de yüksek olacaktır. Tersi durumda; ilk yatırım maliyetinin yüksek ancak işletme maliyetinin düşük olduğu sistemler de söz konusu olabilir. Seçilen sistemde gerek ilk yatırım gerek ise işletme maliyeti göz önünde bulundurularak toplam maliyet açısından optimum seçimler yapılabilir.
Satış Sonrası Hizmetler :
Sistem seçiminde en önemli kriterlerden biri de şüphesiz satış sonrası hizmetler sürecidir. Sistem tasarımında bazı zamanlarda net olarak öngörülemeyen bu süreç, aslında klima sistemlerinin bütünlüğünü destekleyen çok önemli bir unsurdur.
Seçim kriterleri aşağıda yer almaktadır :
Satış sonrası hizmetler; konusunda yetkin ekipler tarafından montaj, gerektiği durumlarda yedek parçanın hızlı ve uygun fiyatla temini, arıza durumunda hızlı ve etkin müdahale ve periyodik bakım gibi çok önemli süreci içerisinde bulundurur.
Sistem Seçiminde Dikkate Alınması Gereken Durumlar
Hiçbir sistem tüm avantajları aynı anda bünyesinde barındıramayacağı için ilk adımda sistemin “ısıtma öncelikli” mi yoksa “soğutma öncelikli” mi olacağı dikkate alınmalıdır.
Örnek olarak; Antalya’da ısıtma mevsimi yaklaşık olarak 4 ay mertebesinde iken soğutma mevsimi yaklaşık 8 ay sürmektedir. Dolayısıyla Antalya şartlarında soğutma öncelikli sistem seçilmelidir. Soğuk havanın yoğunluğu fazla olduğu için soğutma operasyonunda soğuk havanın tavan seviyesinden verilmesi düşünülerek ortamdaki havaya homojen karışımı sağlanarak ideal konfor şartları yakalanacaktır.
Erzurum’da ise ısıtma öncelikli bir sistem seçilip ideal konforun sağlanması açısından ısınan havanın yükseleceği göz önünde bulundurularak homojen dağılım için sıcak havanın yer seviyesinden verilmesi dikkate alınmalıdır.
Sistem seçiminde bir başka öncelik ise uygulama alanıdır. Ofislerde ısı kazancı aydınlatma, makinalar ve insanlar sebebiyle daha fazla iken konutlarda ofisler ile karşılaştırıldığında ısı kazancı daha düşüktür. Bu sebeple ofisler için konutlara göre daha fazla soğutma yükü gereklidir. Ayrıca ofislerde soğutma ihtiyacı da yıl içerisinde konutlara oranla daha uzun sürelidir.
Dikkate alınması gereken bir diğer konu ise mimari sınırlamalar ile ilgilidir. Mimari estetik açısından tercih edilen kanal uygulamaları söz konusu ise; seçilecek difüzör, menfez vb. elemanlar önem teşkil eder. Kanallardaki basınç kayıpları, ses seviyesi vb. parametreler konforu etkileyen önemli unsurlardandır.
Isı Kazancı – Isı Kaybı Hesaplama
Belirli bir ortamın soğutulması için ortamdaki ısı kazancının, ısıtılması için ise ortamdaki ısı kaybının çok iyi hesaplanması gerekir. Aksi takdirde soğutma ve/veya ısıtmada ideal konfor sağlanamayacaktır.
- Ortamı oluşturan yapı bileşenleri ve yapı bileşenlerinin türü, (cam, duvar, taş yünü vb.) yönü, boyutları,özellikleri
- Ortamın içindeki kaynaklar, (insanlar, cihazlar, aydınlatma vb.) sayıları
- Ortama verilen taze hava
- Ortamın bulunduğu şehir
- Dış ve iç ortam hava sıcaklıkları, bağıl nem
- Ortamın ve komşu ortamların kullanım amaçları
Isı kazancı/ısı kaybı hesaplanırken aşağıdaki unsurlar dikkate alınmalıdır :
Özel Durumlar
Klima sistemleri, güçlü ısı kaynaklarının bulunduğu bir ortamda kullanılacaksa bu ısı kaynaklarının etkileri de göz önünde bulundurulmalıdır. (Bilgi işlem, UPS odaları, laboratuvarlar, restoranlar, spor salonları)
Örnek olarak kebap restoranı için bir seçim yapılacaksa, restoran içindeki fırının çok güçlü bir ısı kaynağı olduğu dikkate alınmalıdır.
Teras katı gibi ısı kazancının çok yüksek olduğu yerlerde ilave ısı kazançları çok iyi hesaplanmalıdır.